انقلاب اسلامی و دگرگونی ساختاری روحانیت شیعه

نویسنده

  • محمدحسین بادامچی دکتری جامعه‎شناسی فرهنگی، پژوهشگر اندیشکده راهبردی مهاجر دانشگاه شریف
چکیده مقاله:

چکیده عمده تحلیل‌گرانِ تاریخ ایران پیش از انقلاب اسلامی، روحانیت شیعه را بر خلاف روحانیت اهل سنت، نهادی «متحد جامعه مدنی» و نه «متحد دولت» تلقی کرده‎اند. درواقع، جز در مواردی اندک در دوره‎های معدودی از اواخر صفویه و اوایل قاجار که پیوند نزدیکی میان «نهاد دین» و «نهاد دولت و سلطنت» پدید می‎آید، در باقی موارد، چه به لحاظ نظری و چه به لحاظ عملی، روحانیت شیعه به عنوان مدافع جامعه مدنی شیعی و منتقد نهاد قدرت ظاهر می‏شود. این مقاله، بر پایه تلقی شهید مطهری از تمایز روحانیت شیعه و روحانیت سنّی می‎کوشد روایتی تاریخی از تغییر موقعیت ساختاری روحانیت شیعه از جانب جامعه مدنی به سوی حکومت، از دوره مشروطه تا سال‎های پس از انقلاب ارائه دهد و با طرح تأثیر این دگرگونی ساختاری بنیادین بر الهیات سیاسی شیعی، نسبت به تحول آن در دهه‎های اخیر هشدار دهد.  

Download for Free

Sign up for free to access the full text

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

روحانیت شیعه، الیت انقلاب اسلامی ایران

ثباتحکومتهابستگیبهکارکرددرستکارویژهالیتحکومتهادارد،بهگونهایکه بتواندپاسخگوینیازهایذهنیوعینیتودهمردمباشند . حالاگرالیتحکومتینتوانست کارکرددرستخودرابهانجامبرساند،نارضایتیازوضعموجودافزایشمییابد . نارضایتیاکثریتتودهمردمازوضعموجوددرایرانقبلازانقلاباسلامیایراننیزبر کسیپوشیدهنیست؛وایننارضایتییقینااًبرگرفتهازعملکردنادرستالیتحاکمبر ایرانقبلازانقلابمیباشد،کهنتوانستنیازهاوخواستههایاکثریتتودهمردمراتأمی...

متن کامل

روحانیت شیعه، الیت انقلاب اسلامی ایران

ثباتحکومتهابستگیبهکارکرددرستکارویژهالیتحکومتهادارد،بهگونهایکه بتواندپاسخگوینیازهایذهنیوعینیتودهمردمباشند . حالاگرالیتحکومتینتوانست کارکرددرستخودرابهانجامبرساند،نارضایتیازوضعموجودافزایشمییابد . نارضایتیاکثریتتودهمردمازوضعموجوددرایرانقبلازانقلاباسلامیایراننیزبر کسیپوشیدهنیست؛وایننارضایتییقینااًبرگرفتهازعملکردنادرستالیتحاکمبر ایرانقبلازانقلابمیباشد،کهنتوانستنیازهاوخواستههایاکثریتتودهمردمراتأمی...

متن کامل

روحانیت شیعه و مقایسة سه دهه نقش آن پس از مشروطه و پس از انقلاب اسلامی

بی‏تردید، شناخت دقیق و عمیق ماهیت و محتوای نهضت‏ها و انقلاب‌ها تا حدّ زیادی به بررسی نقش و تأثیر گروه‌ها و نیروهای اجتماعی تأثیرگذار در روند انقلاب‌ها، چه قبل و چه بعد از آن، بستگی دارد. روحانیان به مثابة یک نهاد اجتماعی از اهمیت بسزایی برخوردارند. روحانیت شیعه ـ‌ دست‌کم از دورة صفویه ـ از جمله نیروهای مقتدر اجتماعی و یکی از ارکان مهم جامعه مدنی به شمار می‏آمده است. آنان همچون سایر گروه‌های اجتم...

متن کامل

روحانیت شیعه و مقایسه سه دهه نقش آن پس از مشروطه و پس از انقلاب اسلامی

بی‏تردید، شناخت دقیق و عمیق ماهیت و محتوای نهضت‏ها و انقلاب ها تا حدّ زیادی به بررسی نقش و تأثیر گروه ها و نیروهای اجتماعی تأثیرگذار در روند انقلاب ها، چه قبل و چه بعد از آن، بستگی دارد. روحانیان به مثابه یک نهاد اجتماعی از اهمیت بسزایی برخوردارند. روحانیت شیعه ـ دست کم از دوره صفویه ـ از جمله نیروهای مقتدر اجتماعی و یکی از ارکان مهم جامعه مدنی به شمار می‏آمده است. آنان همچون سایر گروه های اجتما...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 4  شماره 8

صفحات  9- 25

تاریخ انتشار 2017-12-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023